اختلالاتی همچون اضطراب فراگیر، بازار هراسی، پر اشتهایی عصبی، اختلال هول یا پانیک و اختلالات ارتباطی.امروز درمورد یکی از رایج ترین اختلالات روانی که بیشترهم درمیان طیف بزرگسال جامعه رواج دارد یعنی اختلال دو قطبی با شما عزیزان به گفتگوبنشینیم.اگربخواهیم اختلال دوقطبی رابرایتان تعریف کنیم باید بگوییم گونه ای از بیماری است که فرد میان حالات افسردگی شدید ونیزشیدایی وسرخوشی بی حد قرارمی گیرد.در فاصله میان این دو حالت نیز حالت طبیعی و عادی زندگی فرد وجود دارد.چنانچه درادامه مقاله با ما همراه باشید برای شما ازعلایم و ویژگیهای این بیماری، روش های درمانی و نیز توضیحات بیشتردرمورد آن صحبت خواهیم کرد.
اختلال دو قطبی،مجموعه ای از اختلالات است که همراه با مراحلی ازانرژی بسیار بالا بوده و تحت عنوان دوره های شیدایی نیزازآن یاد می شود.
دراین بیماری،بیشتراوقات شاهد تغییرات غیرعادی درروحیه، خلق وخو بیمارهستیم که به شکل فعالیت های بیش ازحد ونیزنا توانی درانجام امور روزمره خود،پیدا می کند.
اختلال دوقطبی در زنان ومردان مبتلا دارای انواع مختلفی است و به دو نوع اصلی اختلال دو قطبی نوع 1ونوع 2 تقسیم بندی می شود
منظور ازاختلال دو قطبی نوع 1وضعیتی است که فرد بیمار درآن به مدت حداقل یک هفته دچار و درگیر یک دوره کامل شیدایی می شود. گاهی اوقات ممکن است در این وضعیت، بیمار افسردگی را هم تجربه کند و یا نکند. گاه ممکن است علایم شیدایی به حدی شدید باشد که نیاز به بستری شدن فرد در بیمارستان روانی لازم باشد.
اما اختلال قطبی نوع دو چیست؟ به حالت خفیف تر شیدایی اصطلاحا” هیپومانیا گفته می شود.
چنانچه فردی درگذشته یادرحال حاضردچاریک دوره حالات هیپومانیا شده باشد(4روز متوالی) ودچارافسردگی شدید باشد،می گوییم که چنین فردی مبتلا به اختلال دوقطبی ازنوع 2شده است.
یک نوع اختلال مشابه نوع 2وجود دارد که به آن اختلال خلقی یا ادواری گفته می شود وعبارت است ازتغییرمکرر روحیه وحالات فرد ازهیپومانیا به افسردگی طی حداقل دوسال که دربزرگسالان اتفاق می افتد.
بسامد بروز این اختلال در زنان و مردان دوقطبی تقریبا، با هم برابر است و متوسط سن شروع آن نیز 25 سالگی برآورد و تخمین زده می شود.البته گاهی اوقات ( به ندرت ) مشاهده شده که شروع و آغاز این اختلال از دوران کودکی بوده و یا حتی در اواخر عمر و دوران پیری نیز علایم آن ظاهر شده است.
اختلال دوقطبی آن گونه که روانپزشکان می گویند در گروه بیماری های مزمن قرار می گیرد و معمولا” فرد مبتلا، تا پایان عمر می بایست تحت نظر پزشک باشد. مطابق آمار رسمی، بیش از 90 درصد کسانی که دچار یک دوره شیدایی بوده اند، قطعا” باز هم دوره های شیدایی و افسردگی را تجربه خواهند کرد.
افراد مبتلا به اختلال دو قطبی معمولا” شیدایی را همراه با سرخوشی بسیار زیاد توصیف می کنند. به گونه ای که شخص احساس می کند جهان زیر پایش است و به گمان خود بر همه چیز تسلط دارد. با این وجود در بیشتر موارد، فرد شیدا، دارای روحیه کج خلقی است. علاوه بر اینها، این دسته از افراد به ناگهان اعتماد به نفس بالایی در خود احساس می کنند، دچار کم خوابی یا حتی بی خوابی می شوند،پر حرف و حراف می شوند و خیلی راحت حواس پرتی می گیرند و به همین دلیل است که دست به اعمالی می زنند که ریسکشان بالا است ( مانند: شرکت در قمار، خرید های بی رویه و بی حساب و کتاب، سکس بی پروا ).
وجه اشتراک میان هیپومانیا و شیدایی ( شباهت آنها ) در این است که در هر دو مورد دیگران به خوبی و آسانی متوجه انجام تغییرات در روحیه و عملکرد فرد می شوند ولی این دوره آنقدر ها هم شدید نیست که باعث ایجاد اختلال جدی در رفتارهای اجتماعی یا عملکرد شغلی و تحصیلی فرد شود و حتی میتوان گفت که نیازی به بستری شدن در بیمارستان را هم نخواهد داشت. در طی دوره شیدایی ممکن است که فرد حتی پروژه های کاری مهمی را هم آغاز کند و صرف نظر از سطح استعداد یا تجربه و تخصص، ممکن است احساس کند که میتواند از عهده انجام آنها برآید. داشتن اعتماد به نفس بالا و عدم نیاز به خواب ( دوره بی خوابی حتی چند روزه ) از ویژگی های بارز دوره شیدایی است.
زنجیره رشد وتکامل کودکانی که درمعرض ابتلا به اختلال دوقطبی قراردارند( آن هم به دلیل آنکه یکی ازوالدینشان مبتلا به این اختلال است)،با علایم و نشانه هایی آغازمی شود که به هیچ وجه مختص به این بیماری نیست.
وضعیت این دسته از کودکان معمولا” از اختلال خلقی خفیف آغاز و به سمت اختلال افسردگی عمده و شدید در سنین نوجوانی سیر می کند و در اواسط دوره جوانی یا حین ورود به سنین بزرگسالی، اختلال دو قطبی کامل در آنها با علایمی همچون یک دوره شیدایی یا هیپومانیا، یا حتی یک دوره روان پریشی پس از یک دوره افسردگی خود را نشان می دهد.
یکی از خصایص بارز در میان مبتلایان به اختلال دو قطبی این است که آنها به هیچ عنوان بیماری خود را قبول نداشته و در برابر درمان از خود مقاومت نشان می دهند. یکی از عوارض بسیار بد و ناراحت کننده این بیماری، نرخ بالای خودکشی در میان مبتلایان به آن است. تقریبا” نرخ اقدام به خود کشی در میان مبتلایان به اختلال و بیماری روحی روانی دو قطبی 15 برابر بیشتر از سایر مردم و جمعیت عادی جامعه است.
چنانچه علایم و نشانه های اشاره شده در فردی دیده شد، بهتر است وی را متقاعد کرده تا نزد روانپزشک یا روانشناس مراجعه نماید. پزشک پس از بررسی شخصیت دو قطبی و علایم و نشانه های آن در فرد، نوع و شیوه درمان مناسب را مشخص کرده و در مرحله اول تلاش می کند تا با استفاده از روشهای مناسب درمانی از تشدید علایم آن جلوگیری کند.
همانطور که در سطرهای بالا به برخی از نشانه های رفتاری در بیماران مبتلا به اختلال دو قطبی اشاره کردیم ( همچون: دوره شیدایی با حالت سرمستی بیش از اندازه، کج خلقی در اکثر روزهای هفته و حداقل به مدت یک هفته، افزایش غیر عادی فعالیت ها و انرژی مضاعف )، تعداد دیگری از نشانه های مبتلایان به این عارضه را در زیر برایتان بازگو میکنیم:
در اختلال دو قطبی، پس از طی شدن دوره شیدایی، با یک دوره افسردگی حاد و شدید در فرد روبرو هستیم.
این دوره دست کم می تواند به مدت دو هفته طول بکشد.
در این دوره نشانه های زیر در افراد مشاهده می شود:
همانطور که گفتیم ممکن است دوره های شدید شیدایی یا افسردگی شامل علایم روان پریشی نیز شود.
هر کس که به خود کشی فکر می کند باید بلافاصله تحت نظارت متخصصان سلامت روان قرار بگیرد. چرا که خطر خودکشی طی اولین دوره از بیماری بسیار جدی است. تشخیص به موقع اختلال دو قطبی و شناسایی بهترین راههای کنترل آن، در کاهش خطر مرگ ناشی از خودکشی بسیار موثر خواهد بود.
علیرغم آنکه تحقیقات زیادی ازسوی دانشمندان ومتخصصان این حوزه برای یافتن دلایل وعلت های بروزاختلال دو قطبی صورت گرفته، لیکن هنوز یک دلیل واحد واصلی از سوی آنها دراینخصوص اعلام نشده است.
در هر صورت آنچه که مشخص است دلایل متعددی می تواند در بروز این اختلال نقش داشته باشد.
ژنتیک و وراثت همچون دیگراختلالات روحی وروانی دراین زمینه نیزمی تواند نقش مهمی داشته باشد.
یکی از قوی ترین و اصلی ترین دلایل وعوامل بروزاختلالات دوقطبی سابقه خانوادگی است.
با این حال هنوز پزشکان ودانشمندان هیچ ژن خاصی را دراین رابطه کشف وشناسایی نکرده اند واین احتمال را می دهند که همانند بسیاری از اختلالات روحی دیگر، در این زمینه نیز چندین ژن که هر کدام تاثیر اندکی می توانند داشته باشند دخیل باشند.
برخلاف نظرعوام،اختلال دوقطبی قابل درمان بوده وهرچه دوره درمان سریعتر آغاز شود، احتمال کاهش شدت وبسامد دوره های شیدایی وافسردگی نیز بیشترخواهد شد.
ازآنجایی که اختلال دو قطبی تقریبا در تمام طول عمر، زندگی فرد را تحت تاثیر قرارمی دهد،درمان نیزطولانی مدت خواهد بود و نه تنها درجهت تسکین علایم پیش خواهد رفت بلکه تلاش خواهد کرد تا مانع تشدید وافزایش علایم شود.
اکثر افرادی که دچار اختلال دو قطبی می شوند از نظر نوسانات خلقی و علایم مربوط به آن پس از مدتی به ثبات خواهند رسید.
معمولا” پزشکان برای درمان این اختلال، از روش ترکیبی استفاده از دارو و همزمان روان درمانی بعنوان یک روش موثر و مناسب استفاده می کنند. همچنین برای آنکه تاثیرات روش درمانی بر روی بیمار دایما” مورد تحلیل و پایش قرار گیرد، متخصصان از بیماران می خواهند تا علایم روحی روزانه، الگوی خواب، اتفاقات روزانه و واکنش های آنان را در جدولی نوشته و ثبت نمایند.
در طول دوره درمان به دفعات این تغییرات خلقی در بیمار اتفاق می افتد حتی زمانی که هیچ سدی بر سر راه درمان قرار نگرفته باشد. زمانی که بیمار یا افراد خانواده اش متوجه تغییرات خلقی در وی شدند می بایست فورا” موضوع را به پزشک گزارش دهند تا برنامه درمانی مناسب با شرایط جدید تنظیم گردد.
ازجمله دیگرداروهای تثبیت کننده خلق وخو میتوان به داروی لاموتریژین، والپروئیک اسید، دیوالپروئکس سدیم وهمچنین کاربامازپین که دارای ویژگیهای ضد تشنج نیز هستند اشاره کرد.
البته ممکن است که روانپزشک جهت دستیابی به بهترین نتیجه درمان، داروهای ضد تشنج را با لیتیم ترکیب و به بیمار تجویز نماید.
پزشکان برای کنترل علایم شیدایی وافسردگی دربیماران مبتلا،از داروهای ضد روان پریشی همانند الانزاپین،کوئیتیاپین و… که دارای خاصیت تثبیت وضعیت روحی بیماراست نیزاستفاده می کنند.
بیشترروانپزشکانی که اقدام به درمان بیماران دو قطبی می نمایند، ترجیح می دهند برای مدیریت مناسب این اختلال،درمان را چند باردرطی دوره بیماری تغییر دهند.
هر گونه تغییر در روش درمان یا حتی مقدار دوز دارو می بایست با نظر روانپزشک باشد.
داروهایی که دربالا به آنها اشاره شد، همانند سایر داروهای شیمیایی مورد استفاده در طب و پزشکی، ممکن است برای بیمار دارای عوارضی همچون: اختلال در خواب، افزایش خواب، کاهش میل جنسی، چاقی یا کم شدن وزن، حالت تهوع و رعشه، اضطراب و ریزش مو، اختلالات حرکت و یا خشکی دهان در پی داشته باشد.
بهتر است اطرافیان بیمارپزشک را درجریان تاثیرات جانبی داروها بر روی بیمارقراردهند و با نظروی هر گونه تغییری در درمان را انجام دهند.
برای اطلاع از جدیدترین مقالات و کدهای تخفیف ، همین الان ایمیل‌تان را وارد کنید تا به شما خبر بدهیم!
یک پاسخ
بسیار مطلب مفیدی بود